Απολιθωμένο Δάσος & απολιθωματοφόρες θέσεις

Το Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους στη θέση Μπαλή Αλώνια αποτελεί το πρώτο υπαίθριο πάρκο επίσκεψης του Απολιθωμένου Δάσους. Δημιουργήθηκε το 1987 και ήδη από τον 18ο αιώνα η περιοχή αναφέρεται ως «Κύρια Απολιθωμένη».

Η επίσκεψη στην περιοχή του Πάρκου αποτελεί μία μοναδική εμπειρία. Η πληθώρα των ιστάμενων απολιθωμένων κορμών, αλλά και η άριστη κατάσταση διατήρησής τους, εντυπωσιάζουν όλους τους επισκέπτες του.

Στο Πάρκο του Απολιθωμένου Δάσους, η συστηματική ανασκαφική έρευνα που πραγματοποιεί το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, έχει φέρει στο φως πολλά φυτικά απολιθώματα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται ο υψηλότερος μέχρι σήμερα γνωστός ιστάμενος κορμός απολιθωμένου δένδρου, όχι μόνο για την Λέσβο αλλά με βεβαιότητα για ολόκληρη της Ευρώπη.

Το ύψος του είναι 7,02 μέτρα και η περίμετρος του 8,58 μέτρα και αποτελεί πρόγονο του σύγχρονου δένδρου της Σεκόιας.

Κατά τις ανασκαφές που υλοποιεί το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου έχουν επίσης αποκαλυφτεί πολλά τμήματα απολιθωμένων φυτών (καρποί, φύλλα, κλαδιά, ρίζες), τα οποία εκτίθενται στις αίθουσες του Μουσείου.

Κατά τη διάρκεια της περιήγησης σας μπορείτε να θαυμάσει τις μοναδικές εμφανίσεις Πρωτοπευκίδων, οι οποίες σχηματίζουν μικρές συστάδες και αποτελούν τους προγόνους του σύγχρονου Πεύκου.

Οι περισσότεροι απολιθωμένοι κορμοί ανήκουν στην οικογένεια των Ταξοδιειδών (Taxodiaceae) που αποτελούν προγονικές μορφές του σύγχρονου είδους Σεκόια η Αειθαλής που φύεται στις δυτικές ακτές των Ηνωμένων Πολιτειών. Στην οικογένεια αυτή ανήκει και ο μεγαλύτερος κατακείμενος κορμός Κωνοφόρου δένδρου (με μήκος μεγαλύτερο των 20 μέτρων) καθώς και οι μεγάλοι ιστάμενοι κορμοί Σεκόιας.

Για την διευκόλυνση του επισκέπτη στο Πάρκο, έχουν δημιουργηθεί τρεις θεματικές διαδρομές, οι οποίες επιτρέπουν την καλύτερη γνωριμία με τα απολιθώματα.

Στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου μπορείτε να βρείτε τον υπαίθριο οδηγό επίσκεψης στο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους στη θέση Μπαλή Αλώνια, με αναλυτικές πληροφορίες για όλες τις απολιθωματοφορές θέσεις και τις διαδρομές.

Το Πάρκο Σιγρίου δημιουργήθηκε σε έκταση 30 στρεμμάτων και βρίσκεται δίπλα στις εγκαταστάσεις του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου. Περιλαμβάνει σημαντικά φυτικά απολιθώματα και εντυπωσιακές εμφανίσεις των ηφαιστειακών πετρωμάτων που τα περικλείουν.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικής σημασίας γεώτοπο λόγω της σπανιότητας και της μεγάλης επιστημονικής αξίας των φυτικών απολιθωμάτων τα οποία παρέχουν πληροφορίες τόσο για τα ηφαιστειακά πετρώματα όσο και τη γεωλογική εξέλιξη της περιοχής.

Ο επισκέπτης κατά μήκος των περιπατητικών διαδρομών που έχουν χαραχθεί στο χώρο του Πάρκου, μπορεί να θαυμάσει τα πιο σημαντικά ευρήματα του χώρου, τις ρίζες των απολιθωμένων δένδρων που διατηρούνται σε πλήρη ανάπτυξη αποδεικνύοντας ότι τα δέντρα απολιθώθηκαν στη φυσική τους θέση.

Εντυπωσιακοί ιστάμενοι απολιθωμένοι κορμοί αγγειόσπερμων και κωνοφόρων δένδρων (Pinoxylon paradoxum, Pinoxylon sp., Pinus sp.) με μοναδικά χρώματα και πληθώρα απολιθωμένων κλαδίσκων, φύλλων και κώνων ιδιαίτερης επιστημονικής αξίας ξεπροβάλουν από τα στρώματα της ηφαιστειακής στάχτης που τους περιβάλλει. Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να θαυμάσει μεγάλα τμήματα απολιθωμένων κορμών που έχουν μεταφερθεί για φύλαξη στο χώρο.

Το Πάρκο Πλάκας δημιουργήθηκε από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου σε έκταση 70 στρεμμάτων στη μικρή ομώνυμη χερσόνησο. Η περιοχή αποτελεί μια σημαντική απολιθωματοφόρο θέση.

Στα δύο τμήματα του Πάρκου, από τις ερευνητικές εργασίες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, έχουν αποκαλυφθεί σημαντικά φυτικά απολιθώματα, κυρίως ριζικά συστήματα και κατώτερα τμήματα κορμών που συγκροτούν ένα σπάνιας φυσικής ομορφιάς γεώτοπο.

Στο Πάρκο Πλάκας έχουν προσδιορισθεί πευκίδες και μια μεγάλη ποικιλία από καρποφόρα φυτά (αγγειόσπερμα), τα οποία δεν εμφανίζονται σε τόσο μεγάλη ποικιλία σε καμία άλλη χερσαία θέση, συνθέτοντας έτσι το τοπίο της βλάστησης στη Λέσβο πριν 20 εκατομμύρια χρόνια. Έχουν εντοπιστεί φυτικά απολιθώματα που αντιστοιχούν στη σημερινή πεύκη (Pinuxylon και Pinus), δένδρα της κανέλλας και της δάφνης (Laurinoxylon, Cinnamomum polymorphum, Dafnogene polymorphum), της λεύκης (Populoxylon), του πλάτανου (Platanoxylon) και φοινικίδες (Palmoxylon).

Σήμερα είναι επισκέψιμες 46 ανασκαφικές θέσεις απολιθωμένων δένδρων. Οι περισσότεροι απολιθωμένοι κορμοί συναντώνται ιστάμενοι, δηλαδή στη φυσική θέση ανάπτυξης των δένδρων.

Μεταξύ των ευρημάτων περιλαμβάνεται ο γιγαντιαίος απολιθωμένος κορμός (Νο 1), περιμέτρου 13,7μ. και διαμέτρου 3,70μ., που αποτελεί – σύμφωνα με τα στοιχεία της παγκόσμιας βιβλιογραφίας – το μεγαλύτερο σε διαστάσεις ιστάμενο απολιθωμένο κορμό σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην παράκτια ζώνη του Πάρκου δεσπόζει ο ιδιαίτερα εντυπωσιακός κατακείμενος απολιθωμένος κορμός δέντρου, μήκους 14μ.

Η νησίδα Νησιώπη, στο δυτικό τμήμα της Λέσβου, αποτελεί περιοχή ιδιαίτερα υψηλής περιβαλλοντικής και εκπαιδευτικής αξίας και ιδιαίτερης σημασίας τμήμα του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.

Το θαλάσσιο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους Νησιώπης είναι το πρώτο θαλάσσιο πάρκο απολιθωμάτων που έχει δημιουργηθεί στον ελληνικό χώρο και η επίσκεψη σε αυτό αποτελεί μια μοναδική εμπειρία. Οι επισκέπτες του πάρκου μπορούν να περιηγηθούν τόσο στο χερσαίο τμήμα της νησίδας όπου έχουν δημιουργηθεί περιπατητικές διαδρομές όσο και στη θαλάσσια περιοχή γύρω από τη Νησιώπη με ειδικό σκάφος που διαθέτει γυάλινο πυθμένα για την παρατήρηση του βυθού. Οργανωμένες επισκέψεις πραγματοποιούνται καθημερινά την καλοκαιρινή περίοδο, από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.

Στα δύο τμήματα του Πάρκου Νησιώπης έχουν αποκαλυφθεί από τις ερευνητικές εργασίες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου εξαιρετικά σημαντικά φυτικά απολιθώματα, υπολείμματα των φυτών που ζούσαν στη δυτική Λέσβο πριν εκατομμύρια χρόνια.

Στο χερσαίο τμήμα του Πάρκου Νησιώπης έχουν αναδειχθεί 44 εντυπωσιακές απολιθωματοφόρες θέσεις, που περιέχουν απολιθωμένους κορμούς καρποφόρων και κωνοφόρων δέντρων, ιστάμενους στη φυσική τους θέση ή κατακείμενους, παρασυρμένους από ροές ηφαιστειακών υλικών.

Από τα ευρήματα των ανασκαφικών εργασιών ξεχωρίζει ο εντυπωσιακός γιγαντιαίος κορμός δέντρου της οικογένειας της σεκόιας που αποκαλύφθηκε στη φυσική του θέση και διατηρείται σε συνολικό μήκος 17,20μ. και διάμετρο στη βάση του 1,70μ. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρουσία απολιθωματοφόρων θέσεων με εμφάνιση απολιθωμένων κορμών σε διαφορετικούς ορίζοντες.

Η παρατήρηση των ηφαιστειακών και τεκτονικών καθώς και των παράκτιων γεωμορφών που εμφανίζονται στην παράκτια ζώνη της Νησιώπης, ως αποτέλεσμα της παράκτιας διάβρωσης των πετρωμάτων της περιοχής, εντυπωσιάζουν.

Δεκάδες ρήγματα που εμφανίζονται στην επιφάνεια και στις απόκρημνες ακτές του νησιού μαρτυρούν την έντονη ρηξιγενή τεκτονική δράση που γνώρισε η περιοχή κατά το πρόσφατο γεωλογικό παρελθόν και είναι ενδεικτικά της πρόσφατης αποκοπής της νησίδας από την υπόλοιπη Λέσβο.

Στο Πάρκο Νησιώπης έχει καταγραφεί πλούσια χλωρίδα και πανίδα που περιλαμβάνει 62 είδη πουλιών, 3 είδη θηλαστικών, 3 είδη ερπετών, έντομα από περίπου δέκα διαφορετικές τάξεις και 37 οικογένειες, αράχνες από 8 οικογένειες και άλλα ασπόνδυλα ζώα. Μεταξύ των ζώων αξίζει να σημειωθεί η παρουσία πουλιών όπως του Μαυροπετρίτη, της Καστανόπαπιας, της Πετροτριλίδας, του Κιρκινεζιού καθώς και μεγάλης αποικίας από κοινούς γλάρους (Ασημόγλαρους).

Πλούσια είναι και η βενθική χλωρίδα και πανίδα που χαρακτηρίζονται από την κυριαρχία των λιβαδιών Ποσειδωνίας, αλλά και την παρουσία σημαντικών τύπων βιοκοινοτήτων όπως η κοραλλιογενής και τα «δάση» του φαιοφύκους Cystoseira.

Στην επαρχιακή οδό Μήθυμνας – Πέτρας, δύο χιλιόμετρα από τον οικισμό του Μολύβου και συγκεκριμένα στην περιοχή της Αγίας Λεμονής, στο ακρωτήριο νότια της Μήθυμνας, εντοπίζεται απολιθωματοφόρος ορίζοντας με σπάνια απολιθώματα κωνοφόρων δέντρων.

Η πρόσβαση στην απολιθωματοφόρα θέση γίνεται με τα πόδια από μονοπάτι από τη θέση θέας προς τον ηφαιστειακό δόμο και τον παραδοσιακό οικισμό του Μολύβου που καταλήγει προς την παραλία της Αγίας Λεμονής.

Η παρουσία των ευρημάτων αποδεικνύει τη μεγάλη εξάπλωση του Απολιθωμένου Δάσους και εκτός των ορίων της προστατευόμενης περιοχής. Το σημαντικότερο εύρημα της θέσης αυτής είναι ένας γιγάντιος απολιθωμένος κορμός δέντρου προγονικής μορφής σεκόιας με συνολικό μήκος περίπου 18 μέτρων. Ο εντυπωσιακός αυτός απολιθωμένος κορμός προστατεύεται με ειδική κατασκευή για την καλύτερη προστασία και διατήρησή του. Μετά την απολιθωματοφόρα θέση υπάρχει μικρό μονοπάτι όπου οδηγεί στην παραλία της περιοχής με το έντονο ηφαιστειακό στοιχείο (αποτέλεσμα της έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας από το ηφαίστειο του Λεπετύμνου) και τα πανέμορφα γαλάζια νερά.

Οι σεκόιες, γιγαντιαία μέλη της οικογένειας των κυπαρισσιών, ζούσαν στα δάση της Λέσβου πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια. Πρόκειται για πρωτόγονα είδη της σύγχρονης σεκόιας, που ανήκει στο είδος Sequoia sempervirens και είναι το μεγαλύτερο δέντρο του πλανήτη μας, αφού κάποια δέντρα φτάνουν σε ύψος περίπου τα 120μ.