Σήμα κατατεθέν της οικιστικής ταυτότητας της Λέσβου αποτελούν αδιαμφισβήτητα τα εξαίσια αρχοντικά που την κοσμούν, δείγματα της οικονομικής ευρωστίας του παρελθόντος.
Τα περισσότερα απ’ αυτά χτίστηκαν στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα από πλούσιους αστούς εμπόρους, οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την καίρια εμπορική θέση του νησιού μεταξύ Ανατολής και Δύσης συσσώρευαν αρκετό πλούτο από τις οικονομικές τους δραστηριότητες.
Συνδυάζουν στοιχεία της κλασικής ελληνικής αρχιτεκτονικής με πολλά δυτικοευρωπαϊκά αρχιτεκτονικά στοιχεία. Αποτελούνται από σοφίτες, μαρμάρινες διακοσμήσεις, σαχνισιά και τζαμωτά, εκπληκτικούς κήπους, μαρμάρινες σκάλες, ζωγραφιστά ταβάνια, τοιχογραφίες και λιθόστρωτα. Εντυπωσιακά αρχοντικά θα δείτε τόσο μέσα στην πόλη, στην περιοχή Σουράδα, Κιόσκι, Βαρειά, όσο και σε χωριά του νησιού, στον Μόλυβο, στο Πλωμάρι, στον Πολιχνίτο, στα χωριά της Γέρας, στην Αγία Παρασκευή κ.ά.