Περίπου 5,5 χλμ. νότια της διασταύρωσης της Αχλαδερής πλησίον του κόλπου Καλλονής βρίσκεται η ακρόπολη της αρχαίας Πύρρας, το μετέπειτα κάστρο των Βασιλικών. Κτισμένη σε ιδιαίτερα οχυρή θέση η αρχαία Πύρρα χρονολογείται απ’ την πρώιμη εποχή του Χαλκού. Καταστράφηκε πιθανώς το 231 π.Χ. από μεγάλο σεισμό και μόνον το «Προάστειον» σώθηκε στις νότιες πλαγιές του λόφου της ακροπόλεως. Ο Ι. Μουτζούρης υποθέτει ότι κατά τη βυζαντινή περίοδο στην ακρόπολη βρισκόταν ένας οχυρωμένος οικισμός με το όνομα Βασιλικά, ο οποίος αργότερα εγκαταλείφθηκε σαν χτίστηκε ο σημερινός ομώνυμος οικισμός.

Το 1939 ανακαλύφθηκε και ανασκάφηκε τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική πολύ εγγύς στην Πύρρα, μέσα στα κτήματα των Φιλανθρωπικών Καταστημάτων του Κληροδοτήματος Απ. Σημαντήρη. Σώζονται μέρος της αψίδας, των παστοφορίων και τμήμα του ψηφιδωτού δαπέδου.
Ακολουθώντας το δρόμο προς τον οικισμό των Βασιλικών καθ’ οδόν συναντούμε το εκκλησάκι της αγ. Βερονίκης, στον οποίο υπάρχει φθαρμένος ανάγλυφος αμφικιονίσκος. Το βυζαντινό κάστρο καταλάμβανε τον χώρο της ακροπόλεως της Πύρρας. Δυτικά του κάστρου υπάρχει το εξωκλήσι του αγ. Δημητρίου, στο οποίο παρατηρούνται εντοιχισμένα αρχιτεκτονικά μέλη παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Μελετητές ισχυρίζονται ότι εντοιχισμένα στα δυο ξωκλήσια μέλη προέρχονται από τη βασιλική της Αχλαδερής.

Μετάβαση στο περιεχόμενο