Η λοφοσειρά του Ορδύμνου δεσπόζει στη δυτική χερσόνησο της Λέσβου, με υψηλότερη κορυφή που φθάνει τα 634 μέτρα, τον ηφαιστειακό δόμο της Μονής Υψηλού ο οποίος με το κωνικό του σχήμα αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ηφαιστειακά οικοδομήματα της Λέσβου.
Ο ηφαιστειακός δόμος σχηματίσθηκε στην τελευταία φάση της ηφαιστειακής δραστηριότητας, πριν από 16,5 εκατομμύρια χρόνια και αποτελεί το μεγαλύτερο από μία σειρά ηφαιστειακών δόμων που διατάσσονται κατά μήκος μιας μεγάλης τεκτονικής διάρρηξης με διεύθυνση από βορρά προς νότο.
Η δημιουργία του συνδέεται με άνοδο μάγματος που κινήθηκε με μικρή ταχύτητα, διαπέρασε τα παλιότερα μεταμορφωμένα πετρώματα του υποβάθρου, αναθόλωσε τα στρώματα των πυροκλαστικών σχηματισμών που κάλυπταν την περιοχή και δημιούργησε ένα γιγαντιαίο θόλο χωρίς να προκληθεί ηφαιστειακή έκρηξη. Το μάγμα ψύχθηκε και στερεοποιήθηκε σε μικρό, σχετικά, βάθος και η διάβρωση των πυροκλαστικών πετρωμάτων που τον περιέβαλαν, αποκάλυψε τα ανθεκτικότερα στην διάβρωση ηφαιστειακά πετρώματα, τα οποία διαμορφώνουν το σημερινό τοπίο της περιοχής.
Στη βόρεια πλευρά του λόφου εμφανίζονται εντυπωσιακές στηλοειδείς μορφές λάβας, οι οποίες δημιουργήθηκαν εξαιτίας της απότομης ψύξης του διάπυρου υλικού.
Στην κορυφή του ηφαιστειακού δόμου, στη θέση παλιότερου οχυρού και βυζαντινής φρυκτωρίας, είναι χτισμένη η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. H παράδοση τοποθετεί την ίδρυση της μονής κατά τους βυζαντινούς χρόνους, πριν το 800 μ.Χ. και είναι γνωστή ως Μονή Υψηλού.
